Tiêu chuẩn và thành phần dinh dưỡng của bột đá trong thức ăn chăn nuôi

1. Bột đá trong thức ăn chăn nuôi là gì?

Bột đá (Calcium Carbonate – CaCO₃) là nguyên liệu khoáng được sử dụng rộng rãi trong ngành thức ăn chăn nuôi. Đây là nguồn cung cấp Canxi tự nhiên quan trọng giúp hỗ trợ phát triển xương, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nâng cao sức khoẻ vật nuôi.

Bột đá chất lượng cao thường được nghiền từ đá vôi tuyển chọn, trải qua quá trình xử lý để đảm bảo độ tinh khiết và kích thước hạt đồng đều.

2. Thành phần dinh dưỡng chính của bột đá

Thành phần dinh dưỡng của bột đá quyết định trực tiếp đến giá trị sử dụng trong công thức thức ăn chăn nuôi. Các thông số chuẩn thường bao gồm:

CaCO₃ (≥ 95%) – là yếu tố quan trọng nhất tạo nên độ tinh khiết của bột đá.
Hàm lượng Canxi đạt 36% – 38%, giúp chắc xương, hỗ trợ tăng trưởng và nâng cao năng suất chăn nuôi.
Magie (MgO) ≤ 0.5% – đảm bảo không gây mất cân bằng khoáng.
Độ ẩm ≤ 0.5% – giúp bảo quản tốt, hạn chế vón cục.
Kích thước hạt phổ biến 80–250 micron tùy nhóm vật nuôi.
Giới hạn kim loại nặng theo QCVN 04-2020/BNNPTNT:
- Asen tổng số (As): ≤ 15 mg/kg
- Chì (Pb): ≤ 20 mg/kg
- Thủy ngân (Hg): ≤ 0.3 mg/kg
- Flo (F): ≤ 350 mg/kg
Chỉ tiêu vi sinh:
- E.coli: Không có trong 1 g mẫu
- Salmonella: Không có trong 25 g mẫu

3. Tiêu chuẩn kỹ thuật bột đá trong thức ăn chăn nuôi

3.1. Độ trắng & độ tinh khiết

Độ trắng và độ tinh khiết là hai tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng bột đá. Nguyên liệu càng tinh khiết thì giá trị dinh dưỡng càng cao và ít tạp chất gây hại.

Độ trắng ≥ 90%
Độ tinh khiết CaCO₃ ≥ 95%
Không lẫn tạp chất và kim loại nặng (Asen, Chì, Cadimi)

3.2. Độ mịn ổn định

Việc lựa chọn độ mịn phù hợp giúp tối ưu khả năng hấp thu và giảm thất thoát trong quá trình phối trộn.

80 micron – dùng cho thức ăn thuỷ sản, yêu cầu độ mịn cao.
125–150 micron – phù hợp cho thức ăn heo và gà thịt.
200–250 micron – dùng trong thức ăn cho gà đẻ và vịt đẻ.

4. Lợi ích của bột đá trong khẩu phần thức ăn chăn nuôi

Bổ sung Canxi giúp xương chắc khỏe, giảm cong vẹo chân.
Tăng chất lượng vỏ trứng ở gia cầm.
Hỗ trợ tiêu hoá và cân bằng khoáng chất.
Giảm giá thành sản xuất thức ăn nhờ nguồn cung ổn định.

5. Hướng dẫn sử dụng bột đá CaCO₃ trong chăn nuôi

Để bột đá phát huy tối đa hiệu quả trong khẩu phần thức ăn chăn nuôi, việc sử dụng đúng liều lượng và phối trộn đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng giúp vật nuôi hấp thụ khoáng chất tối ưu, đồng thời tránh dư thừa gây mất cân bằng dinh dưỡng.

5.1. Liều lượng khuyến nghị

Gia cầm (gà thịt, gà đẻ, vịt): bổ sung 8–10% CaCO₃ vào khẩu phần. Gà đẻ đặc biệt cần hàm lượng canxi cao để hình thành vỏ trứng dày, chắc và đồng đều.
Gia súc (heo, bò): sử dụng 5–7% bột đá trong khẩu phần giúp tăng cường hệ xương, cải thiện khả năng vận động và tăng trọng.
Thủy sản (cá, tôm): dùng 1–3% bột đá nhằm bổ sung khoáng và ổn định pH môi trường nước, giảm hiện tượng ao bị chua.
Trại giống: có thể tăng nhẹ tỷ lệ CaCO₃ để hỗ trợ con giống phát triển xương và tăng sức đề kháng.

5.2. Cách phối trộn hiệu quả

Nên trộn đều bột đá trong thức ăn hỗn hợp bằng máy trộn hoặc đảo nhiều lần để đảm bảo phân bố đồng đều, tránh hiện tượng vật nuôi chỉ ăn phải một phần chứa quá nhiều khoáng.
Kết hợp CaCO₃ với premix vitamin – khoáng để tối ưu khả năng hấp thu và cân bằng tỷ lệ Ca/P trong khẩu phần ăn.
Đối với thủy sản: có thể trộn trực tiếp vào thức ăn hoặc rải xuống ao nuôi để nâng pH, khử chua và tăng khoáng cho môi trường nước.
Khi rải xuống ao, nên thực hiện vào buổi sáng (9–10 giờ) khi pH ổn định để tránh làm sốc môi trường nuôi.

Kết luận

Bột đá CaCO₃ là nguyên liệu không thể thiếu trong ngành thức ăn chăn nuôi nhờ giá trị dinh dưỡng cao, thành phần khoáng ổn định và chi phí hợp lý. Việc lựa chọn bột đá đạt tiêu chuẩn về độ mịn, độ tinh khiết và thành phần dinh dưỡng sẽ giúp nâng cao hiệu quả chăn nuôi, giảm chi phí và tối ưu năng suất.